New lists of Gharkul Yojana देशातील प्रत्येक नागरिकाला स्वतःचे छत मिळावे या उद्देशाने केंद्र सरकारने २०२५ मध्ये एक महत्वाकांक्षी योजना जाहीर केली आहे. या योजनेअंतर्गत देशभरात १३ लाख २९ हजार ६७८ घरांचे वाटप करण्यात येणार आहे. ही योजना विशेषतः ग्रामीण भागातील गरजू नागरिकांसाठी वरदान ठरणार आहे.
घरकुल योजनेची व्याप्ती आणि उद्दिष्टे
पंतप्रधान आवास योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट आहे की देशातील प्रत्येक गरजू कुटुंबाला स्वतःचे घर असावे. या योजनेचे दोन प्रमुख विभाग आहेत – ग्रामीण आणि शहरी. ग्रामीण भागातील लाभार्थ्यांना घर बांधकामासाठी १ लाख २० हजार रुपयांपर्यंत अनुदान दिले जाते. विशेष म्हणजे डोंगराळ भागातील नागरिकांसाठी हे अनुदान १ लाख ३० हजार रुपयांपर्यंत वाढवले आहे.
लाभार्थी निवड प्रक्रिया आणि पात्रता
घरकुल योजनेत लाभार्थ्यांची निवड करताना एक विशिष्ट प्राधान्यक्रम पाळला जातो. सर्वात पहिले प्राधान्य बेघर नागरिकांना दिले जाते. त्यानंतर ज्यांच्याकडे केवळ एक खोली आहे अशा कुटुंबांचा विचार केला जातो. शेवटी, दोन खोल्यांमध्ये राहणाऱ्या कुटुंबांचा क्रमांक लागतो. या निवड प्रक्रियेत ग्रामसभेची महत्वाची भूमिका असते.
नवीन सर्वेक्षण आणि संधी
२०२५ मध्ये घरकुल योजनेचा नवीन सर्वे होणार आहे. ज्या नागरिकांची नावे आधीच्या यादीत नाहीत, त्यांच्यासाठी ही एक महत्वाची संधी आहे. सर्वेक्षणादरम्यान योग्य ती माहिती आणि कागदपत्रे सादर केल्यास नवीन लाभार्थ्यांची नावे यादीत समाविष्ट होऊ शकतात.
इतर महत्वाच्या घरकुल योजना
पंतप्रधान आवास योजनेव्यतिरिक्त, शासन इतरही अनेक योजनांद्वारे घरकुल सुविधा पुरवते:
१. रमाई आवास योजना: अनुसूचित जाती आणि नवबौद्ध समाजासाठी विशेष योजना २. शबरी आवास योजना: आदिवासी समाजासाठी घरकुल योजना ३. यशवंतराव चव्हाण मुक्त वसाहत योजना: मागासवर्गीय समाजासाठी विशेष तरतूद ४. मोदी आवास घरकुल योजना: सर्वसामान्य नागरिकांसाठी घरकुल योजना
जागेची समस्या आणि उपाय
अनेक लाभार्थ्यांकडे घर बांधण्यासाठी जागा नसते. अशा परिस्थितीत पंडित दीनदयाळ उपाध्याय घरकुल जागा खरेदी अर्थसहाय्य योजनेअंतर्गत जागा खरेदीसाठी मदत केली जाते. ही योजना विशेषतः भूमिहीन लाभार्थ्यांसाठी वरदान ठरली आहे.
अर्ज प्रक्रिया आणि कागदपत्रे
ज्या नागरिकांची नावे पीएम आवास योजनेत समाविष्ट आहेत, त्यांनी आवश्यक कागदपत्रे ग्रामपंचायत कार्यालयात सादर करणे आवश्यक आहे. यामध्ये आधार कार्ड, रेशन कार्ड, जातीचा दाखला, उत्पन्नाचा दाखला इत्यादी कागदपत्रांचा समावेश असतो.
योजनेची अंमलबजावणी आणि देखरेख
घरकुल योजनेची अंमलबजावणी पारदर्शक पद्धतीने होते. प्रत्येक टप्प्यावर योजनेची प्रगती तपासली जाते. बांधकामाची गुणवत्ता राखली जात आहे की नाही याची खातरजमा केली जाते. निधीचे वितरण टप्प्याटप्प्याने केले जाते, जेणेकरून योजनेचा दुरुपयोग होणार नाही.
२०२५ ची घरकुल योजना ही केवळ घरे बांधण्याची योजना नाही तर ती सामाजिक सुरक्षिततेची हमी देणारी योजना आहे. या योजनेमुळे लाखो कुटुंबांना स्वतःच्या छताखाली राहण्याची संधी मिळणार आहे. मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी या योजनेबद्दल सकारात्मक आश्वासन दिले असून, योजनेची अंमलबजावणी योग्य पद्धतीने होईल याची खातरजमा केली जात आहे.