sewing machine scheme भारत सरकारने महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी अनेक महत्वपूर्ण पावले उचलली आहेत. त्यापैकी एक महत्वाची योजना म्हणजे प्रधानमंत्री विश्वकर्मा शिलाई मशीन योजना. या योजनेद्वारे सरकार महिलांना स्वावलंबी बनवण्याचा प्रयत्न करत आहे. विशेष म्हणजे, ही योजना केवळ शिवणकामापुरती मर्यादित नसून, ती 18 विविध व्यवसायांना समाविष्ट करते.
या योजनेचे सर्वात महत्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे शिलाई मशीन खरेदीसाठी दिली जाणारी 15,000 रुपयांची आर्थिक मदत. मात्र केवळ आर्थिक मदतच नव्हे तर योजनेअंतर्गत मोफत प्रशिक्षण, दैनिक भत्ता आणि कमी व्याजदरात कर्जाची सुविधाही उपलब्ध करून देण्यात आली आहे.
योजनेची व्याप्ती आणि कालावधी सरकारने या योजनेची अंमलबजावणी पहिल्या टप्प्यात 2027-28 पर्यंत करण्याचे निश्चित केले आहे. म्हणजेच 31 मार्च 2028 पर्यंत इच्छुक महिला या योजनेचा लाभ घेऊ शकतात. सरकारच्या निर्णयानुसार या कालावधीत वाढ होऊ शकते.
पात्रता निकष या योजनेसाठी अर्ज करताना काही महत्वाचे निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- अर्जदार महिला भारतीय नागरिक असावी
- वयोमर्यादा 20 ते 40 वर्षे
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 1.44 लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे
- विशेष प्राधान्य: आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल घटक, विधवा आणि दिव्यांग महिला
योजनेअंतर्गत मिळणारे लाभ
- आर्थिक सहाय्य:
- शिलाई मशीन खरेदीसाठी 15,000 रुपयांपर्यंत मदत
- प्रशिक्षण काळात दररोज 500 रुपयांचा भत्ता
- व्यवसाय विस्तारासाठी 5% व्याजदरात 3 लाख रुपयांपर्यंत कर्ज
- प्रशिक्षण सुविधा:
- 5 ते 15 दिवसांचे सखोल प्रशिक्षण
- व्यावसायिक मार्गदर्शन
- कौशल्य विकास
अर्ज प्रक्रिया योजनेचा लाभ घेण्यासाठी pmvishwakarma.gov.in या अधिकृत वेबसाइटवर किंवा नजीकच्या कॉमन सर्व्हिस सेंटर (CSC) मध्ये जाऊन ऑनलाइन अर्ज करता येतो. अर्जासोबत खालील कागदपत्रे जोडणे आवश्यक आहे:
Also Read:
या शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात 5000 हजार रुपये जमा अश्या प्रकारे तपासा याद्या farmer’s bank account
- आधार कार्ड किंवा ओळखपत्र
- उत्पन्नाचा दाखला
- वय प्रमाणपत्र
- पासपोर्ट आकाराचा फोटो
- बँक खात्याचे तपशील
- जात प्रमाणपत्र (लागू असल्यास)
- विधवा/अपंगत्व प्रमाणपत्र (लागू असल्यास)
योजनेची कार्यपद्धती
- अर्ज सादरीकरण:
- ऑनलाइन अर्ज भरणे
- आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करणे
- माहितीची सत्यता तपासणी
- प्रशिक्षण:
- अर्ज मंजूर झाल्यावर प्रशिक्षणासाठी बोलावणे
- कौशल्य विकास प्रशिक्षण
- दैनिक भत्ता वितरण
- आर्थिक सहाय्य:
- प्रशिक्षण पूर्ण झाल्यावर ई-व्हाऊचर स्वरूपात निधी
- शिलाई मशीन व आवश्यक साहित्य खरेदी
- व्यवसाय सुरू करण्यासाठी मार्गदर्शन
योजनेचे महत्व आणि परिणाम ही योजना अनेक दृष्टीने महत्वपूर्ण ठरत आहे:
- महिलांना आर्थिक स्वातंत्र्य
- कौशल्य विकासाची संधी
- स्वयंरोजगाराची निर्मिती
- कुटुंबाच्या उत्पन्नात वाढ
- ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला चालना
विशेष लक्ष देण्याचे मुद्दे
- अर्ज करताना सर्व माहिती अचूक भरावी
- आवश्यक कागदपत्रे योग्य प्रकारे स्कॅन करून अपलोड करावीत
- प्रशिक्षणाला नियमित उपस्थिती महत्वाची
- मिळालेल्या निधीचा योग्य वापर करावा
या योजनेमुळे महिलांना घरबसल्या स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याची संधी मिळत आहे. शिवणकाम व्यवसायाबरोबरच इतर व्यवसायांमध्येही महिलांना स्वतःची ओळख निर्माण करता येत आहे. सरकारच्या या प्रयत्नांमुळे महिला सक्षमीकरणाला नक्कीच चालना मिळेल आणि देशाच्या आर्थिक विकासात महिलांचा सहभाग वाढेल.