ladaki bahin yojana; महाराष्ट्र राज्य सरकारने महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी एक महत्वपूर्ण पाऊल उचलले आहे. ‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहिण योजना’ या नावाने सुरू करण्यात आलेल्या या योजनेमुळे राज्यातील लाखो महिलांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडून येणार आहे. मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी २८ जून २०२४ रोजी अर्थसंकल्पात या योजनेची घोषणा केली, आणि त्यानंतर १ जुलै २०२४ पासून या योजनेची अंमलबजावणी सुरू झाली.
योजनेची मूलभूत वैशिष्ट्ये;
या योजनेअंतर्गत पात्र महिलांना दरमहा १५०० रुपये थेट त्यांच्या बँक खात्यात जमा केले जातात. विशेष म्हणजे ही रक्कम डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर (DBT) द्वारे थेट लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात जमा होते, ज्यामुळे मध्यस्थांची गरज पडत नाही आणि पारदर्शकता राखली जाते. आतापर्यंत या योजनेच्या सात हप्त्यांमध्ये प्रत्येक पात्र महिलेला ९००० रुपये जमा करण्यात आले आहेत.
पात्रता;
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही ठराविक निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- लाभार्थी महिला महाराष्ट्राची रहिवासी असणे आवश्यक
- वयोमर्यादा २१ ते ६५ वर्षे
- कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न २.५ लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे
- कुटुंब आयकर भरत नसावे
- कुटुंबाकडे चारचाकी वाहन (ट्रॅक्टर वगळता) नसावे
- इतर कोणत्याही सरकारी योजनेतून १५०० रुपयांपेक्षा जास्त मदत घेत नसावी
विशेष म्हणजे या योजनेत विवाहित, विधवा, घटस्फोटित, परित्यक्त महिलांसोबतच कुटुंबातील एका अविवाहित महिलेलाही लाभ घेता येतो.
अर्ज प्रक्रिया;
योजनेची अर्ज प्रक्रिया १ जुलै २०२४ पासून सुरू झाली होती आणि १५ ऑक्टोबर २०२४ पर्यंत चालू होती. मात्र, ज्या पात्र महिलांना अजून अर्ज करायचा आहे, त्यांच्यासाठी सरकार लवकरच तिसरा टप्पा सुरू करणार आहे. अर्ज करण्यासाठी महिला व बाल विकास विभागाच्या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन ऑनलाइन अर्ज करता येतो.
आवश्यक कागदपत्रे;
अर्ज करताना खालील कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे:
- आधार कार्ड
- बँक पासबुक (आधारशी लिंक असलेले)
- पासपोर्ट साइज फोटो
- रहिवासी प्रमाणपत्र
- मतदार ओळखपत्र
- रेशन कार्ड (पिवळे/केशरी)
- आधार लिंक असलेला मोबाइल नंबर
योजनेची अंमलबजावणी;
महिला व बाल विकास विभागाच्या माहितीनुसार, प्रत्येक महिन्याच्या १५ तारखेनंतर लाभार्थ्यांना हप्ता वितरित केला जातो. जानेवारी २०२५ मध्ये सातवा हप्ता वितरित करण्यात आला असून, फेब्रुवारी २०२५ मध्ये आठवा हप्ता वितरित केला जाणार आहे.
योजनेचे महत्व आणि प्रभाव;
‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहिण योजना’ ही केवळ आर्थिक मदतीची योजना नाही, तर ती महिलांच्या सक्षमीकरणाचे एक महत्वपूर्ण साधन आहे. या योजनेमुळे:
- महिलांना नियमित आर्थिक मदत मिळत असल्याने त्यांचे आर्थिक स्वावलंबन वाढते
- कुटुंबातील महिलांचा आत्मविश्वास वाढतो
- आर्थिक निर्णय घेण्याची क्षमता वाढते
- बँकिंग व्यवहारांशी परिचय होतो
- डिजिटल व्यवहारांची सवय लागते
‘मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहिण योजना’ ही महाराष्ट्र सरकारची एक महत्वाकांक्षी योजना आहे. या योजनेमुळे राज्यातील गरजू महिलांना आर्थिक पाठबळ मिळत आहे. योजनेची यशस्वी अंमलबजावणी करण्यासाठी सरकारने डिजिटल माध्यमांचा वापर केला आहे, ज्यामुळे प्रक्रिया सुलभ आणि पारदर्शक झाली आहे. यामुळे महिलांच्या सक्षमीकरणाला चालना मिळणार असून, त्यांच्या आर्थिक स्वातंत्र्याचा मार्ग सुकर होणार आहे.
