Husband and wife आजच्या अस्थिर आर्थिक वातावरणात प्रत्येक व्यक्ती आपल्या पैशांची सुरक्षित आणि फायदेशीर गुंतवणूक करण्याच्या शोधात असते. या पार्श्वभूमीवर भारतीय पोस्ट ऑफिसची मासिक बचत योजना एक आकर्षक आणि विश्वसनीय पर्याय म्हणून पुढे येत आहे. या योजनेची सविस्तर माहिती आणि त्याचे फायदे जाणून घेऊया.
योजनेची ठळक वैशिष्ट्ये
भारतीय पोस्ट ऑफिस मासिक बचत योजना ही केंद्र सरकारच्या थेट देखरेखीखाली चालवली जाते. सध्या या योजनेत गुंतवणुकदारांना ७.४% वार्षिक व्याजदर मिळतो, जो बँकांच्या मुदत ठेवींच्या तुलनेत लक्षणीयरीत्या जास्त आहे. योजनेचा कालावधी ५ वर्षांचा असून, गुंतवणुकदार दर महिन्याला नियमित व्याज मिळवू शकतात.
गुंतवणुकीची मर्यादा आणि पात्रता
या योजनेत वैयक्तिक खातेदारांसाठी कमाल ९ लाख रुपयांपर्यंत गुंतवणूक करता येते. संयुक्त खातेधारकांसाठी ही मर्यादा १५ लाख रुपयांपर्यंत वाढवण्यात आली आहे. खाते उघडण्यासाठी किमान १००० रुपयांची गुंतवणूक आवश्यक आहे. कोणत्याही भारतीय नागरिकाला ही योजना उपलब्ध आहे.
Also Read:
या शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात 5000 हजार रुपये जमा अश्या प्रकारे तपासा याद्या farmer’s bank account
आवश्यक कागदपत्रे आणि प्रक्रिया
खाते उघडण्यासाठी खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- वैध फोटो ओळखपत्र (आधार कार्ड, पॅन कार्ड, पासपोर्ट इ.)
- पत्त्याचा पुरावा (रेशन कार्ड, वीज बिल, आधार कार्ड इ.)
- अलीकडील पासपोर्ट साईज फोटो
- प्राथमिक गुंतवणुकीसाठी रक्कम
व्याज गणना आणि मासिक उत्पन्न
या योजनेत व्याजाची गणना मासिक चक्रवाढ पद्धतीने केली जाते. उदाहरणार्थ:
- ५ लाख रुपयांच्या गुंतवणुकीवर दरमहा सुमारे ३,०८४ रुपये व्याज मिळते
- ९ लाख रुपयांच्या गुंतवणुकीवर दरमहा सुमारे ५,५५० रुपये व्याज मिळते
- संयुक्त खात्यातून १५ लाख रुपयांच्या गुंतवणुकीवर दरमहा सुमारे ९,२५० रुपये व्याज मिळू शकते
विशेष लाभ आणि कर सवलती
या योजनेत गुंतवणूक केलेल्या रकमेवर आयकर कायद्याच्या कलम ८०C अंतर्गत कर सवलत मिळते. विशेषतः पती-पत्नीसाठी ही योजना अधिक फायदेशीर ठरते. दोघे मिळून संयुक्त खात्याद्वारे १५ लाख रुपयांपर्यंत गुंतवणूक करू शकतात आणि त्यांना दरमहा २७,००० रुपयांपर्यंत नियमित उत्पन्न मिळू शकते.
पैसे काढण्याचे नियम आणि शुल्क
गुंतवणूक केलेली रक्कम एक वर्षानंतरच काढता येते. मात्र काढण्याच्या वेळेनुसार शुल्क आकारले जाते:
- पहिल्या ते तिसऱ्या वर्षात काढल्यास २% शुल्क
- तिसऱ्या ते पाचव्या वर्षात काढल्यास १% शुल्क
- पाच वर्षांनंतर कोणतेही शुल्क नाही
योजनेचे प्रमुख फायदे
१. सरकारी हमीमुळे पूर्ण सुरक्षितता २. आकर्षक व्याजदर आणि नियमित मासिक उत्पन्न ३. देशभरातील सर्व पोस्ट ऑफिसांमध्ये सुलभ उपलब्धता ४. किमान गुंतवणुकीची मर्यादा परवडण्याजोगी ५. कर बचतीचे फायदे ६. संयुक्त खात्यांसाठी विशेष सवलती
काही मर्यादा आणि विचार करण्याचे मुद्दे
१. शेअर मार्केट किंवा म्युच्युअल फंडांच्या तुलनेत कमी परतावा २. एक वर्षापूर्वी पैसे काढण्यावर निर्बंध ३. व्याजदरात सरकारी धोरणांनुसार बदल होण्याची शक्यता ४. मुदतपूर्व पैसे काढल्यास दंडात्मक शुल्क
निर्णय घेण्यापूर्वी महत्त्वाचे मुद्दे
गुंतवणूक करण्यापूर्वी खालील बाबींचा विचार करणे महत्त्वाचे आहे: १. स्वतःच्या आर्थिक उद्दिष्टांची स्पष्टता २. इतर गुंतवणूक पर्यायांशी तुलना ३. नियमित योगदान देण्याची आर्थिक क्षमता ४. कर सल्लागाराचा सल्ला ५. योजनेच्या अटी व शर्तींचे काळजीपूर्वक वाचन
पोस्ट ऑफिस मासिक बचत योजना ही सुरक्षित आणि विश्वासार्ह गुंतवणुकीचा एक उत्कृष्ट पर्याय आहे. विशेषतः सेवानिवृत्त व्यक्ती, गृहिणी आणि नियमित उत्पन्नाची गरज असणाऱ्या व्यक्तींसाठी ही योजना अत्यंत फायदेशीर ठरू शकते. मात्र, कोणताही आर्थिक निर्णय घेताना स्वतःच्या गरजा, आर्थिक क्षमता आणि भविष्यातील योजनांचा विचार करून मगच पुढील पाऊल टाकावे.
