bank accounts RBI decision भारतीय रिझर्व्ह बँकेने (आरबीआय) नुकताच एक अत्यंत महत्त्वाचा निर्णय जाहीर केला आहे, जो देशभरातील लाखो बँक खातेधारकांना प्रभावित करणार आहे. या निर्णयानुसार, काही विशिष्ट प्रकारची बँक खाती कायमस्वरूपी बंद करण्यात येणार आहेत. हा निर्णय बँकिंग क्षेत्रातील सुरक्षा वाढवण्याच्या दृष्टीने घेण्यात आला असून, त्याचे दूरगामी परिणाम होणार आहेत.
नवीन नियमांची आवश्यकता का?
गेल्या काही वर्षांत बँकिंग क्षेत्रात फसवणुकीच्या घटनांमध्ये लक्षणीय वाढ झाली आहे. विशेषतः निष्क्रिय खात्यांचा दुरुपयोग करून अनेक गैरव्यवहार उघडकीस आले आहेत. याशिवाय, बँकिंग प्रणालीवर अनावश्यक डेटा लोड कमी करणे आणि व्यवस्थापन सुलभ करणे हे देखील या निर्णयामागील महत्त्वाचे कारण आहे.
कोणती खाती होणार बंद?
आरबीआयने तीन प्रकारची खाती बंद करण्याचा निर्णय घेतला आहे:
१. निष्क्रिय खाती
- गेल्या १२ महिन्यांत कोणताही व्यवहार न झालेली खाती
- या खात्यांमध्ये कोणतीही क्रेडिट किंवा डेबिट हालचाल नाही
- खातेधारकाने स्वतःहून कोणताही संपर्क साधलेला नाही
२. इनॲक्टिव्ह खाती
- सलग दोन वर्षे किंवा त्याहून अधिक काळ निष्क्रिय असलेली खाती
- या खात्यांमध्ये सायबर गुन्हेगारी आणि फसवणुकीचा धोका जास्त
- डिजिटल सुरक्षेच्या दृष्टीने अत्यंत संवेदनशील
३. शून्य शिल्लक खाती
- दीर्घकाळ शून्य शिल्लक असलेली खाती
- नियमित व्यवहार नसलेली खाती
- बँकिंग सेवांचा वापर न करणारी खाती
खातेधारकांवर काय परिणाम होणार?
या नियमांचा सर्वसामान्य नागरिकांवर महत्त्वपूर्ण प्रभाव पडणार आहे:
- व्यवहार बंद: बंद झालेल्या खात्यांमधून कोणतेही आर्थिक व्यवहार करता येणार नाहीत
- डिजिटल सेवा: नेट बँकिंग, मोबाईल बँकिंग यासारख्या सुविधा बंद होतील
- थेट जमा: पगार, पेन्शन किंवा इतर थेट जमा होणाऱ्या रकमांसाठी पर्यायी व्यवस्था करावी लागेल
- आर्थिक नियोजन: नवीन खाते उघडणे किंवा विद्यमान खाते सक्रिय करण्यासाठी प्रयत्न करावे लागतील
खाते सुरक्षित कसे ठेवायचे?
खातेधारकांनी आपले खाते सुरक्षित ठेवण्यासाठी पुढील उपाय करणे आवश्यक आहे:
तात्काळ करावयाची कार्यवाही:
१. नियमित व्यवहार: किमान तीन महिन्यांतून एकदा व्यवहार करा २. किमान शिल्लक: खात्यात नेहमी किमान शिल्लक ठेवा ३. केवायसी अपडेट: वेळोवेळी केवायसी माहिती अद्ययावत करा ४. बँक संपर्क: बँकेशी नियमित संपर्क साधा
दीर्घकालीन उपाय:
- डिजिटल सतर्कता: ऑनलाइन बँकिंग वापरताना सुरक्षा नियमांचे पालन करा
- माहिती अद्ययावत: मोबाईल क्रमांक, ईमेल आणि पत्ता यांची माहिती अचूक ठेवा
- नियमित तपासणी: खात्यातील व्यवहारांची नियमित तपासणी करा
- दस्तऐवज जतन: बँक व्यवहारांची कागदपत्रे सुरक्षित ठेवा
या निर्णयाचे फायदे
आरबीआयच्या या निर्णयामुळे अनेक सकारात्मक बदल अपेक्षित आहेत:
- बँकिंग सुरक्षा: फसवणुकीच्या घटनांमध्ये घट होईल
- कार्यक्षमता: बँकांची कार्यक्षमता वाढेल
- डेटा व्यवस्थापन: अनावश्यक डेटा लोड कमी होईल
- पारदर्शकता: आर्थिक व्यवहारांमध्ये अधिक पारदर्शकता येईल
आरबीआयचा हा निर्णय बँकिंग क्षेत्रातील सुरक्षा आणि कार्यक्षमता वाढवण्याच्या दृष्टीने महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. खातेधारकांनी या नियमांची गांभीर्याने दखल घेऊन आपली खाती सक्रिय ठेवण्यासाठी योग्य ती कार्यवाही करणे आवश्यक आहे. यामुळे एकीकडे बँकिंग प्रणाली अधिक सुरक्षित होईल, तर दुसरीकडे ग्राहकांचे हित जपले जाईल.