Ladki Bahin Yojana Refund महाराष्ट्र सरकारने जुलै 2024 मध्ये सुरू केलेल्या मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेच्या अंमलबजावणीत महत्त्वपूर्ण बदल होण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे. या योजनेअंतर्गत पात्र महिलांना दरमहा १,५०० रुपये आर्थिक मदत दिली जात असून, आतापर्यंत सुमारे १०,५०० रुपये प्रत्येक लाभार्थीच्या खात्यात जमा करण्यात आले आहेत. मात्र, आता सरकारने या योजनेच्या लाभार्थींची पुन्हा तपासणी करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
पात्रता तपासणीची नवी प्रक्रिया
महिला व बालविकास विभागाने या योजनेच्या लाभार्थींची सखोल तपासणी करण्यासाठी विशेष मोहीम सुरू केली आहे. या तपासणी मोहिमेत सरकारने आयकर विभाग आणि परिवहन विभागासह अंगणवाडी सेविकांचीही मदत घेण्याचा निर्णय घेतला आहे. प्रत्येक लाभार्थी महिलेची पात्रता खालील निकषांवर तपासली जाणार आहे:
आर्थिक व्यवहारांची तपासणी:
- आयकर विभागाच्या माध्यमातून लाभार्थी महिलांच्या आर्थिक व्यवहारांची सविस्तर माहिती गोळा केली जाणार आहे
- बँक खात्यांमधील व्यवहार आणि आर्थिक स्थितीचे विश्लेषण केले जाईल
- कुटुंबाचे एकूण वार्षिक उत्पन्न तपासले जाईल
वाहन मालकीची तपासणी:
- परिवहन विभागाकडून लाभार्थी महिलांच्या कुटुंबातील वाहनांची माहिती संकलित केली जाईल
- चारचाकी वाहनांची मालकी तपासली जाईल
- वाहनांची नोंदणी आणि मालकी हक्काची सत्यता पडताळली जाईल
घरोघरी तपासणी:
- अंगणवाडी सेविका प्रत्येक लाभार्थी महिलेच्या घरी भेट देऊन प्रत्यक्ष पाहणी करतील
- कुटुंबाची वास्तविक आर्थिक स्थिती तपासतील
- दिलेल्या माहितीची सत्यता पडताळतील
अपात्रतेचे निकष आणि परिणाम
सरकारने काही स्पष्ट निकष ठरवले आहेत, ज्यांच्या आधारे लाभार्थींची पात्रता ठरवली जाईल:
१. वाहन मालकी:
- ज्या कुटुंबांमध्ये चारचाकी वाहन आहे, त्या महिला लाभार्थींना योजनेतून वगळले जाईल
- मात्र, जर वाहन सासरे, दीर किंवा इतर नातेवाईकांच्या नावावर असेल आणि लाभार्थी महिला स्वतंत्र राहत असेल, तर तिला योजनेचा लाभ मिळणे सुरू राहील
२. आर्थिक मर्यादा:
- ठराविक उत्पन्न मर्यादेपेक्षा जास्त वार्षिक उत्पन्न असलेल्या कुटुंबातील महिला अपात्र ठरतील
- आयकर भरणाऱ्या कुटुंबातील महिलांची पात्रता विशेष तपासणीस पात्र राहील
आर्थिक परिणाम:
- अपात्र ठरलेल्या महिलांना आतापर्यंत मिळालेली संपूर्ण रक्कम (१०,५०० रुपये) सरकारला परत करावी लागू शकते
- भविष्यातील हप्ते थांबवले जातील
- अपात्रता सिद्ध झाल्यास कायदेशीर कारवाईची शक्यता
लाभार्थींसाठी महत्त्वाच्या सूचना
१. स्वयंघोषणा:
- जर एखादी महिला स्वतःला अपात्र समजत असेल, तर तिने स्वतःहून योजनेचा लाभ नाकारावा
- स्वयंघोषणा केल्यास आतापर्यंत मिळालेली रक्कम परत करावी लागणार नाही
२. कागदपत्रांची तयारी:
- सर्व आवश्यक कागदपत्रे अद्ययावत ठेवावीत
- उत्पन्नाचे दाखले, राहण्याचा पुरावा, आधार कार्ड इत्यादी कागदपत्रे सुस्थितीत ठेवावीत
३. माहिती अद्यतन:
- योजनेसंबंधी सरकारकडून येणाऱ्या सूचना नियमितपणे वाचाव्यात
- स्थानिक प्रशासनाशी संपर्कात राहावे
४. तक्रार निवारण:
- काही शंका असल्यास किंवा चुकीची माहिती आढळल्यास तात्काळ संबंधित अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधावा
- योजनेच्या हेल्पलाईनचा वापर करावा
फेब्रुवारी २०२५ च्या हप्त्यासाठी:
- १५ फेब्रुवारी नंतर पुढचा हप्ता जमा होण्याची शक्यता आहे
- मात्र हा हप्ता तपासणी प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतरच दिला जाऊ शकतो
- पात्र लाभार्थींनाच हप्ता मिळेल
योजनेची पुढील वाटचाल:
- सरकार योजनेची अंमलबजावणी अधिक कार्यक्षम करण्यासाठी प्रयत्नशील आहे
- पात्र लाभार्थींना योजनेचा लाभ निर्विघ्नपणे मिळावा यासाठी प्रशासन कटिबद्ध आहे
- भविष्यात योजनेच्या निकषांमध्ये आणखी बदल होऊ शकतात
मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना ही महाराष्ट्रातील महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी महत्त्वाची पाऊल आहे. मात्र, योजनेचा लाभ खरोखर गरजू महिलांपर्यंत पोहोचावा यासाठी सरकारने सुरू केलेली तपासणी मोहीम महत्त्वाची आहे. लाभार्थी महिलांनी सरकारच्या सूचनांचे काटेकोर पालन करावे आणि आवश्यक ती सर्व माहिती प्रशासनाला उपलब्ध करून द्यावी, जेणेकरून योजनेची अंमलबजावणी अधिक प्रभावीपणे होऊ शकेल.