punishment 12th exams महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळाने २०२५ च्या बोर्ड परीक्षांसाठी अभूतपूर्व नियोजन केले आहे. विद्यार्थ्यांच्या भविष्यासाठी महत्त्वपूर्ण असलेल्या या परीक्षांमध्ये गैरप्रकार रोखण्यासाठी राज्य सरकारने अनेक कठोर उपाययोजना जाहीर केल्या आहेत.
मुख्य सचिव सुजाता सौनिक यांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या महत्त्वपूर्ण बैठकीत या निर्णयांची घोषणा करण्यात आली. या बैठकीला शालेय शिक्षण विभागाचे प्रधान सचिव रणजीत सिंह देओल, शिक्षण आयुक्त सचिंद्र प्रताप सिंह, आणि राज्य मंडळाचे अध्यक्ष शरद गोसावी यांच्यासह अनेक वरिष्ठ अधिकारी उपस्थित होते.
नवीन उपाययोजनांमध्ये सर्वात महत्त्वाची बाब म्हणजे परीक्षा केंद्रांवर ड्रोन कॅमेरे वापरून निगराणी ठेवली जाणार आहे. परीक्षा केंद्राच्या ५०० मीटर परिसरात कलम १४४ लागू करण्यात येणार असून, या परिसरातील सर्व झेरॉक्स सेंटर्स बंद ठेवण्यात येतील.
कर्मचाऱ्यांच्या नियुक्तीबाबत देखील महत्त्वपूर्ण बदल करण्यात आले आहेत. मागील पाच वर्षांत ज्या परीक्षा केंद्रांवर गैरप्रकार आढळले, त्या केंद्रांवरील संपूर्ण कर्मचारी वर्ग बदलण्यात येत आहे. विशेष म्हणजे यंदाच्या परीक्षेत जर कोणत्याही केंद्रावर गैरप्रकार आढळला, तर त्या केंद्राची मान्यता पुढील वर्षापासून कायमस्वरूपी रद्द करण्यात येईल.
परीक्षा केंद्रांवरील देखरेखीसाठी विशेष व्यवस्था करण्यात आली आहे. प्रत्येक जिल्ह्यात भरारी पथके आणि बैठी पथके नेमण्यात येणार आहेत. परीक्षा केंद्रावर काम करणाऱ्या प्रत्येक कर्मचाऱ्याची एफआरएस (फेस रेकग्निशन सिस्टम) द्वारे ओळख पटवली जाईल आणि त्यांना विशेष ओळखपत्र दिले जाईल.
कोल्हापूर विभागीय मंडळाअंतर्गत येणाऱ्या जिल्ह्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणात बदल करण्यात येत आहेत. कोल्हापूर जिल्ह्यात दहावीच्या ३४ आणि बारावीच्या २३ केंद्रांवरील कर्मचारी बदलले जात आहेत. सांगली जिल्ह्यात दहावीची २ आणि बारावीची ४ केंद्रे, तर सातारा जिल्ह्यात दहावीची १७ आणि बारावीची १२ केंद्रांवरील कर्मचारी नवीन नेमण्यात येत आहेत.
कोकण विभागात मात्र परिस्थिती वेगळी आहे. रत्नागिरी जिल्ह्यात फक्त बारावीच्या ३ केंद्रांवर कर्मचारी बदलले जात आहेत. विशेष म्हणजे सिंधुदुर्ग जिल्ह्यात मागील काळात कोणतेही गैरप्रकार झाले नसल्याने तेथील कोणत्याही केंद्रावरील कर्मचारी बदलण्यात येणार नाहीत.
यंदाच्या परीक्षेसाठी विद्यार्थ्यांची संख्या लक्षणीय आहे. कोल्हापूर विभागात सुमारे अडीच लाख विद्यार्थी परीक्षेला बसणार आहेत. यामध्ये सातारा जिल्ह्यातून ७३ हजार, सांगली जिल्ह्यातून ७२ हजार, आणि कोल्हापूर जिल्ह्यातून १ लाख ५ हजार विद्यार्थी सहभागी होणार आहेत. कोकण विभागातून ५२ हजार विद्यार्थी परीक्षा देणार असून यात रत्नागिरी जिल्ह्यातील ३५ हजार आणि सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील १७ हजार विद्यार्थ्यांचा समावेश आहे.
विद्यार्थ्यांच्या मानसिक आरोग्याची काळजी घेण्यासाठी राज्य मंडळाने दहा समुपदेशकांची नियुक्ती केली आहे. या समुपदेशकांचे मोबाईल क्रमांक सर्व विद्यार्थी आणि पालकांना उपलब्ध करून देण्यात आले आहेत. कोल्हापूर विभागीय मंडळाने स्वतंत्रपणे सहा समुपदेशकांची नेमणूक केली आहे.
Also Read:
मुख्यमंत्री वयोश्री योजनेअंतर्गत ज्येष्ठ नागरिकांना मिळणार 3000 हजार रुपये Vayoshree Yojana
गैरप्रकार रोखण्यासाठी १९८२ च्या कायद्याची कठोर अंमलबजावणी केली जाणार आहे. कोणत्याही प्रकारचा गैरप्रकार आढळल्यास संबंधितांवर दखलपात्र आणि अजामीनपात्र गुन्हे दाखल केले जातील. या कारवाईत गैरमार्ग करणाऱ्यांसोबतच त्यांना मदत करणारे किंवा प्रोत्साहन देणारे व्यक्तीही दोषी धरले जातील.
परीक्षा यशस्वीपणे पार पाडण्यासाठी जिल्ह्यांचे पालकमंत्री, लोकप्रतिनिधी, आणि पालक सचिव यांच्याकडून विद्यार्थी, पालक आणि शिक्षकांना कॉपीमुक्त परीक्षेचे महत्त्व पटवून दिले जाणार आहे. या सर्व उपाययोजनांमुळे २०२५ च्या बोर्ड परीक्षा अधिक पारदर्शक आणि शिस्तबद्ध होतील, असा विश्वास शिक्षण विभागाने व्यक्त केला आहे.
