Solar Cooker Scheme आज महागाईच्या काळात स्वयंपाकघरातील खर्च कमी करण्यासाठी एक महत्त्वपूर्ण योजना सुरू झाली आहे. 16 जानेवारी 2025 पासून सुरू झालेली ही सूर्यचूल योजना विशेषतः महिलांसाठी वरदान ठरणार आहे. या योजनेमुळे दररोजच्या स्वयंपाकासाठी होणारा गॅस आणि वीज बिलाचा खर्च मोठ्या प्रमाणात कमी होणार आहे.
सूर्यचूल म्हणजे नक्की काय? सूर्यचूल ही एक अत्याधुनिक स्वयंपाक प्रणाली आहे जी सूर्यप्रकाशाच्या ऊर्जेवर कार्य करते. या चुलीमध्ये सौर ऊर्जेचे रूपांतर उष्णतेमध्ये केले जाते, ज्यामुळे स्वयंपाक करणे शक्य होते. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे ही चूल पारंपारिक गॅस किंवा विजेवर अवलंबून नसते, त्यामुळे मासिक खर्चात मोठी बचत होते.
योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये
- पूर्णपणे पर्यावरणपूरक तंत्रज्ञान
- दैनंदिन वापरासाठी सुलभ आणि सोयीस्कर
- 24 तास वापरता येण्याची सुविधा
- विविध प्रकारचे पदार्थ बनवण्याची क्षमता
- कमी देखभाल खर्च
- दीर्घकाळ टिकणारी यंत्रणा
उपलब्ध मॉडेल्स आणि त्यांची वैशिष्ट्ये या योजनेंतर्गत तीन विविध प्रकारची मॉडेल्स उपलब्ध करून देण्यात आली आहेत:
- डबल बर्नर सोलार कुक टॉप:
- दोन्ही बर्नर सौर ऊर्जेवर कार्यरत
- पावसाळ्यात विजेचा पर्याय उपलब्ध
- मोठ्या कुटुंबांसाठी योग्य
- डबल बर्नर हायब्रिड कुक टॉप:
- एक बर्नर हायब्रिड (सोलार + विद्युत)
- दुसरा बर्नर केवळ सोलार
- मध्यम आकाराच्या कुटुंबांसाठी उपयुक्त
- सिंगल बर्नर सोलार कुक टॉप:
- एकल बर्नर सिस्टम
- सोलार आणि विद्युत ऊर्जा वापर
- लहान कुटुंबांसाठी किफायतशीर
अर्ज प्रक्रिया योजनेचा लाभ घेण्यासाठी ऑनलाइन अर्ज करणे आवश्यक आहे. अर्जासाठी खालील माहिती आवश्यक असेल:
- संपूर्ण नाव
- वैध ईमेल पत्ता
- मोबाइल क्रमांक
- राज्य आणि जिल्हा
- कुटुंबातील सदस्य संख्या
- वार्षिक गॅस सिलिंडर वापर
- सोलार पॅनेलसाठी उपलब्ध जागा
- इच्छित मॉडेल निवड
पात्रता निकष
- घराच्या छतावर किमान 2×2 मीटर जागा उपलब्ध असणे आवश्यक
- वैध ईमेल आयडी असणे गरजेचे
- महिला अर्जदार असणे प्राधान्याने आवश्यक
आर्थिक लाभ या योजनेअंतर्गत मोठ्या प्रमाणात सबसिडी देण्यात येत आहे:
- प्रत्यक्ष किंमत: ₹15,000 ते ₹20,000
- सबसिडी नंतर किंमत: ₹1,500 ते ₹2,000
- कार्बन क्रेडिट धारकांना संपूर्ण मोफत
- मासिक गॅस आणि वीज बिलात सरासरी ₹1,000 ची बचत
स्थापना आणि सेवा सात मोठ्या कंपन्या या योजनेत सहभागी आहेत:
- घरपोच सेवा उपलब्ध
- मोफत स्थापना
- एक वर्षाची वॉरंटी
- नियमित देखभाल सेवा
- तांत्रिक समस्यांसाठी 24×7 सहाय्य
फायदे आणि उपयोगिता
Also Read:

- आर्थिक फायदे:
- मासिक स्वयंपाक खर्चात बचत
- गॅस सिलिंडरवरील अवलंबित्व कमी
- विजेच्या बिलात कपात
- पर्यावरणीय फायदे:
- कार्बन फूटप्रिंट कमी
- नैसर्गिक संसाधनांचे संरक्षण
- प्रदूषण नियंत्रण
- सामाजिक फायदे:
- महिला सक्षमीकरण
- स्वयंपाकघरातील कामाचे सुलभीकरण
- आरोग्यदायी स्वयंपाक पद्धती
महत्त्वाच्या सूचना
- अर्ज करण्यापूर्वी सर्व कागदपत्रे तयार ठेवा
- छतावरील जागेची मोजणी करून ठेवा
- योग्य मॉडेलची निवड करा
- अर्ज भरताना चुका टाळा
- संपर्क क्रमांक आणि पत्ता अचूक नोंदवा
ही योजना महिलांना आर्थिक स्वावलंबी बनवण्यास मदत करेल तसेच पर्यावरण संरक्षणातही महत्त्वाची भूमिका बजावेल. योजनेचा लाभ घेण्यासाठी लवकरात लवकर अर्ज करणे महत्त्वाचे आहे, कारण मर्यादित संख्येने सूर्यचुली उपलब्ध आहेत. पर्यावरणपूरक जीवनशैलीकडे वाटचाल करण्याची ही एक सुवर्णसंधी आहे.