subsidy boring fields भारतीय शेतीमध्ये सिंचनाची व्यवस्था हा एक महत्त्वाचा घटक आहे. अनेक शेतकरी पावसाच्या पाण्यावर अवलंबून असतात, मात्र हवामान बदलामुळे पावसाचे प्रमाण अनिश्चित झाले आहे. या परिस्थितीत सरकारने शेतकऱ्यांसाठी निःशुल्क बोरिंग योजना सुरू केली आहे, जी विशेषतः लहान आणि सीमांत शेतकऱ्यांसाठी आशादायक ठरत आहे.
योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये
या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना त्यांच्या शेतात विनामूल्य किंवा अत्यंत कमी खर्चात बोअरवेल स्थापित करण्याची सुविधा दिली जाते. विशेष म्हणजे दुष्काळी आणि पाणी टंचाईच्या भागांना या योजनेत प्राधान्य दिले जाते. सरकार बोअरवेलची खोदाई, पाईप बसवणे आणि पंपसेट बसवण्याचा खर्च उचलते. यामुळे शेतकऱ्यांवरील आर्थिक बोजा कमी होतो.
योजनेचे फायदे
१. बारमाही शेतीची सुविधा: या योजनेमुळे शेतकरी वर्षभर शेती करू शकतात. पावसाळ्याव्यतिरिक्त इतर ऋतूंमध्येही पिके घेणे शक्य होते.
२. आर्थिक बचत: खासगी बोरिंग सेवांचा वापर केल्यास येणारा मोठा खर्च या योजनेमुळे वाचतो. शेतकऱ्यांना कर्ज घ्यावे लागत नाही.
३. उत्पादनवाढ: नियमित सिंचनामुळे पिकांचे उत्पादन वाढते. शेतकरी अधिक उत्पादन देणाऱ्या वाणांची लागवड करू शकतात.
४. बहुपीक पद्धती: पाण्याची उपलब्धता असल्याने शेतकरी एकाच वर्षात अनेक पिके घेऊ शकतात, ज्यामुळे त्यांचे उत्पन्न वाढते.
पात्रता
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही महत्त्वाचे निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- अर्जदार सक्रिय शेतकरी असावा
- स्वतःची शेतजमीन असणे आवश्यक
- भूजल पातळी योग्य असलेली जमीन
- विशेषतः अनुसूचित जाती/जमाती, अल्पभूधारक, महिला शेतकरी यांना प्राधान्य
- दारिद्र्य रेषेखालील (बीपीएल) शेतकऱ्यांना अग्रक्रम
- संबंधित राज्य/जिल्ह्याचे रहिवासी असणे आवश्यक
आवश्यक कागदपत्रे
योजनेसाठी अर्ज करताना खालील कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे:
- आधार कार्ड
- जमीन धारणेचे कागदपत्र (७/१२ उतारा, ८-अ)
- रहिवासी दाखला
- जात प्रमाणपत्र (लागू असल्यास)
- बीपीएल प्रमाणपत्र (लागू असल्यास)
- बँक खात्याचे तपशील
- शेतजमिनीचा नकाशा
- पॅन कार्ड
- अलीकडील पासपोर्ट आकाराचे छायाचित्र
ऑनलाईन अर्ज प्रक्रिया
१. संबंधित विभागाच्या अधिकृत वेबसाईटवर जा २. नवीन नोंदणीसाठी ‘रजिस्टर’ वर क्लिक करा ३. मोबाईल नंबर आणि ईमेल आयडी नोंदवा ४. प्राप्त ओटीपी टाकून खाते सक्रिय करा ५. लॉगिन करून योजनेचा अर्ज भरा ६. सर्व आवश्यक कागदपत्रे स्कॅन करून अपलोड करा ७. अर्ज सबमिट करा आणि पावती जतन करा
महत्त्वाचे मुद्दे
- अर्ज करण्यापूर्वी जमिनीची भूजल पातळी तपासून घ्यावी
- सर्व कागदपत्रे अद्ययावत असावीत
- अर्जात दिलेली माहिती सत्य असावी
- एकाच जमिनीसाठी एकदाच लाभ घेता येतो
- योजनेचा दुरुपयोग केल्यास कारवाई होऊ शकते
शेतकऱ्यांसाठी सूचना
- स्थानिक कृषी कार्यालयाशी संपर्क साधून योजनेची सविस्तर माहिती घ्यावी
- अर्ज भरताना चुका टाळाव्यात
- कागदपत्रांच्या मूळ प्रती जवळ ठेवाव्यात
- अर्जाची स्थिती नियमित तपासत रहावी
- मंजुरी मिळाल्यानंतर कामाची गुणवत्ता तपासून घ्यावी
बोरिंग योजना ही शेतकऱ्यांसाठी वरदान ठरली आहे. या योजनेमुळे लहान व सीमांत शेतकऱ्यांना स्वतःच्या शेतात सिंचनाची सोय करणे शक्य झाले आहे. यामुळे त्यांचे उत्पन्न वाढले असून, शेती अधिक सुरक्षित झाली आहे. शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घेऊन आपली आर्थिक स्थिती सुधारावी, असे आवाहन सरकारकडून करण्यात येत आहे.
योजनेचे यश हे तिच्या योग्य अंमलबजावणीवर अवलंबून आहे. प्रशासन आणि लाभार्थी शेतकरी यांनी एकत्र येऊन या योजनेचा पुरेपूर फायदा घ्यावा. यामुळे भारतीय शेतीचे स्वरूप बदलून ती अधिक आधुनिक आणि उत्पादक होण्यास मदत होईल.