tur market price महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी तूर हे एक महत्त्वाचे पीक असून, सध्या विविध बाजार समित्यांमध्ये तुरीच्या दरात लक्षणीय चढउतार दिसत आहे. विशेषतः लाल तुरीच्या बाजारभावाचे विश्लेषण केल्यास काही महत्त्वाचे निष्कर्ष समोर येतात.
सर्वाधिक आवक असलेल्या बाजारपेठा: अमरावती बाजार समितीमध्ये सर्वाधिक 7,482 क्विंटल तुरीची आवक नोंदवली गेली आहे. येथे कमीत कमी दर रुपये 6,800 तर जास्तीत जास्त दर रुपये 7,475 असा नोंदवला गेला. सरासरी दर रुपये 7,137 इतका राहिला. त्यानंतर नागपूर बाजार समितीत 4,494 क्विंटल तुरीची आवक झाली, जिथे सरासरी दर रुपये 7,213 इतका होता.
कारंजा बाजार समितीमध्ये 3,000 क्विंटल तुरीची आवक नोंदवली गेली. येथील सरासरी दर रुपये 7,000 इतका राहिला. अकोला बाजार समितीत 2,426 क्विंटल तुरीची आवक झाली असून, येथे सर्वाधिक जास्तीत जास्त दर रुपये 7,640 नोंदवला गेला, जो राज्यातील सर्व बाजार समित्यांमध्ये सर्वाधिक आहे.
दरांमधील तफावत: विशेष लक्ष देण्यासारखी बाब म्हणजे विविध बाजार समित्यांमधील दरांमध्ये मोठी तफावत दिसून येते. उदाहरणार्थ, नांदगाव येथे कमीत कमी दर रुपये 2,100 इतका कमी होता, तर गंगाखेड येथे सरासरी दर रुपये 7,400 इतका जास्त नोंदवला गेला. ही तफावत स्थानिक मागणी-पुरवठा, वाहतूक खर्च आणि बाजारपेठेतील स्पर्धा यांमुळे असू शकते.
प्रमुख बाजारपेठांचे विश्लेषण: लातूर-मुरुड येथे लाल तुरीचा सरासरी दर रुपये 6,900 राहिला. येथे आवक केवळ 12 क्विंटल इतकी कमी होती. अमरावतीमध्ये मोठ्या प्रमाणात आवक असूनही दर स्थिर राहिले, जे बाजारपेठेच्या चांगल्या व्यवस्थापनाचे निदर्शक आहे.
हिंगोली-खानेगाव नाका येथे 98 क्विंटल आवक असून सरासरी दर रुपये 6,750 राहिला. लासलगाव-निफाड येथे मात्र केवळ 2 क्विंटल आवक नोंदवली गेली, जिथे सरासरी दर रुपये 5,000 इतका कमी होता.
छोट्या बाजारपेठांची स्थिती: जिंतूर, परतूर, गंगाखेड यासारख्या छोट्या बाजारपेठांमध्ये आवक कमी असली तरी दर चांगले राहिले आहेत. विशेषतः गंगाखेड येथे केवळ 7 क्विंटल आवक असूनही सरासरी दर रुपये 7,400 इतका उत्तम राहिला.
तुळजापूर, मुखेड, राजूरा या बाजारपेठांमध्ये आवक 30 ते 70 क्विंटलच्या दरम्यान असूनही दर स्थिर राहिले आहेत. हे या बाजारपेठांमधील स्थानिक मागणीचे निदर्शक आहे.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे मुद्दे:
- बाजारपेठेची निवड करताना केवळ दर नाही तर वाहतूक खर्च, आवक प्रमाण आणि स्थानिक व्यापाऱ्यांची संख्या यांचाही विचार करावा.
- मोठ्या बाजारपेठांमध्ये जास्त स्पर्धा असल्याने चांगला दर मिळण्याची शक्यता अधिक असते.
- तुरीची प्रत उत्तम असल्यास जास्तीत जास्त दराची अपेक्षा करता येते.
भविष्यातील संभाव्य कल: सध्याच्या बाजारभावांचे विश्लेषण केल्यास असे दिसते की, चांगल्या प्रतीच्या लाल तुरीला रुपये 7,000 ते 7,500 दरम्यान भाव मिळण्याची शक्यता आहे. मात्र हे दर स्थानिक परिस्थिती, हवामान आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील उतारचढावांवर अवलंबून राहतील.
शेतकऱ्यांसाठी सूचना:
- विक्रीपूर्वी विविध बाजार समित्यांमधील दरांची माहिती घ्यावी.
- तुरीची प्रत उत्तम राखण्यासाठी योग्य साठवणूक व्यवस्था करावी.
- एकाच वेळी संपूर्ण माल न विकता टप्प्याटप्प्याने विक्री करण्याचा विचार करावा.
- स्थानिक व्यापारी संघटनांशी संपर्कात राहावे.
सध्याच्या बाजारभावांचे विश्लेषण करता असे दिसते की, तुरीचे दर सर्वसाधारणपणे स्थिर असले तरी विविध बाजारपेठांमध्ये त्यात मोठी तफावत आहे. शेतकऱ्यांनी या तफावतीचा अभ्यास करून आपल्या सोयीनुसार बाजारपेठेची निवड करावी. तसेच, तुरीची प्रत उत्तम राखण्यावर भर द्यावा, जेणेकरून जास्तीत जास्त दर मिळवता येईल. बाजारभावांवर सातत्याने लक्ष ठेवून व्यापारी धोरण ठरवावे, जेणेकरून अधिकाधिक आर्थिक फायदा मिळवता येईल.