Turmeric market prices कृषी क्षेत्रातील महत्त्वाच्या डाळवर्गीय पिकांमध्ये तुरीचे स्थान अनन्यसाधारण आहे. यंदाच्या हंगामात तुरीच्या लागवडीत लक्षणीय वाढ झाली असली, तरी बाजारभावाच्या दृष्टीने शेतकऱ्यांना चिंता करण्याचे कारण नाही, असे चित्र सध्या दिसत आहे. विशेष म्हणजे, सरकारच्या धोरणात्मक निर्णयांमुळे बाजारभाव स्थिर राहण्यास मदत होणार आहे.
यंदाच्या हंगामातील तुरीच्या लागवडीचा आढावा घेतला असता, गेल्या वर्षीच्या तुलनेत १४ टक्क्यांनी वाढ झाल्याचे दिसून येते. सध्या ४.६ दशलक्ष हेक्टर क्षेत्रावर तुरीची लागवड करण्यात आली आहे. महाराष्ट्र, कर्नाटक, मध्य प्रदेश, उत्तर प्रदेश आणि गुजरात या राज्यांमध्ये तुरीच्या लागवडीत विशेष वाढ झाली आहे. मात्र या वाढीव लागवडीचा परिणाम बाजारभावावर होईल, अशी भीती व्यक्त केली जात असली, तरी अनेक कारणांमुळे ही भीती निराधार ठरण्याची शक्यता आहे.
बाजारभावाचा मागील काही महिन्यांचा आलेख पाहिला असता, नोव्हेंबर महिन्यात तुरीचा सरासरी भाव प्रति क्विंटल १०,००० ते १०,५०० रुपयांपर्यंत होता. मात्र डिसेंबरमध्ये या भावात घसरण होऊन तो ७,५०० ते ८,००० रुपयांपर्यंत खाली आला. थोडक्यात, एका महिन्यात सुमारे २,००० रुपयांची घट झाली. ही घट देशभरातील सर्व प्रमुख बाजारपेठांमध्ये दिसून आली.
मात्र बाजार विश्लेषकांच्या मते, येत्या काळात तुरीच्या भावात आणखी मोठी घसरण होण्याची शक्यता कमी आहे. यामागील प्रमुख कारणे पुढीलप्रमाणे आहेत:
सध्या देशात मागील हंगामातील तुरीचा साठा अत्यंत कमी आहे. त्यामुळे नवीन हंगामातील उत्पादन बाजारात येईपर्यंत पुरवठ्यावर मर्यादा राहणार आहे. शिवाय, सरकारने आयातीवर काही निर्बंध घातले असल्याने, त्याचाही फायदा देशांतर्गत बाजारभावाला होणार आहे.
यंदाच्या हंगामात सरकारने ३.५ दशलक्ष टन उत्पादनाचा अंदाज व्यक्त केला आहे. वाढीव लागवडीमुळे उत्पादन याहून अधिक होऊ शकते, असे मत उद्योग व बाजार तज्ज्ञांनी व्यक्त केले आहे. परंतु हवामान बदलाचा परिणाम लक्षात घेता, उत्पादनवाढ किती प्रमाणात होईल, याबाबत साशंकता आहे.
आयातीच्या बाबतीत, यंदा भारत ८.५ ते ९ लाख टन तुरीची आयात करेल, असा अंदाज आहे. गेल्या तीन वर्षांपासून आयातीचे प्रमाण साधारण याच पातळीवर स्थिर आहे. त्यामुळे आयातीमुळे बाजारभावावर विशेष दबाव येण्याची शक्यता नाही.
शेतकऱ्यांच्या दृष्टीने सर्वात महत्त्वाची बाब म्हणजे सरकारी हमीभावाचे संरक्षण. बाजारभाव अत्यंत कमी झाल्यास, शेतकरी हमीभावाने विक्री करू शकतात. त्यामुळे बाजारभाव हमीभावापेक्षा खाली जाण्याची शक्यता नाही. उलट, आवक दाब कमी झाल्यानंतर भाव पुन्हा वाढू शकतात.
बाजार विश्लेषकांच्या मते, पुढील काही महिन्यांत तुरीचा बाजारभाव ७,००० ते ८,००० रुपयांच्या पट्ट्यात राहण्याची शक्यता आहे. आवक वाढल्यानंतर भाव ७,५०० रुपयांपर्यंत खाली येऊ शकतो. मात्र त्यापेक्षा खाली जाण्याची शक्यता कमी आहे.
शेतकऱ्यांनी विक्रीचे नियोजन करताना या सर्व बाबींचा विचार करावा, असे आवाहन बाजार तज्ज्ञांनी केले आहे. विशेषतः नवीन हंगामातील माल बाजारात येण्यास सुरुवात झाल्यानंतर भाव थोडे कमी होऊ शकतात. मात्र त्यानंतर पुन्हा सुधारणा होण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे घाईघाईने विक्री न करता, बाजाराचा कल लक्षात घेऊन निर्णय घ्यावा.
यंदाच्या हंगामात तुरीच्या बाजारभावात मोठी घसरण होण्याची भीती नाही. मागील हंगामातील कमी साठा, आयातीवरील निर्बंध आणि सरकारी हमीभावाचे संरक्षण या घटकांमुळे बाजारभाव स्थिर राहण्यास मदत होणार आहे.
